Zwitserland 2022 - Val Mustaïr

Een voorspoedige vertek-dag vandaag. Om 5.30u rijden we thuis de oprit af. Uiteraard beetje later dan gepland, maar met heel veel goesting. Over de hele rit van 960km hebben we slechts 1x een kwartiertje stil gestaan. Zalig om op een maandag te vertrekken, weinig toeristen op de baan.

Na 11u bollen en de nodige pauzes bereiken we rond 18.30u onze vakantiewoning. We verblijven twee weken in hetzelfde huisje. Of moet ik zeggen huis? Het blijkt een zeer ruime woning, grote keuken en zitruimte en zeer royale slaapkamers en badkamer. Hier komen we niks te kort!

Ieder jaar doen we een poging om een reisbestemming te zoeken ver weg van alle drukte en met weinig toeristen in de streek. Dat is dit jaar weer aardig gelukt. Om in Val Mustaïr te geraken moeten we na de afrit van de autostrade nog ruim 110km rijden met inbegrip van 3 passen die we over moesten: de Flüelapas en de Ofenpass / Fuornpass. Wanneer we dan toekomen in het dorpje Val Mustaïr lijkt het of we het einde van de wereld hebben gevonden. Het dorpje is gebouwd rond de Benedictijner abdij, maar we vinden er ook wel enkele winkeltjes en restaurantjes. Komt helemaal goed hier.

Deze avond nog wat voorbereiden voor de eerste echte activiteiten morgen. Onze gps’en klaarmaken, rugzakken voor de eerste keer samenstellen, … en dan op tijd naar bed. Het was een lange dag.

Tot morgen!

Bij het zoeken naar een geschikte activiteit voor vandaag had Lotte een geweldig idee. Waarom gaan we niet de Stelvio al een keer verkennen met de auto. En Wim had een ideale instapwandeling gevonden om het gebied rond de top van de Stelvio te ontdekken. Zo gezegd, zo gedaan...

De klokken van het klooster vlakbij ons huis maken ons rond 7u al wakker. Voor de eerste keer de wandelrugzakken inladen is altijd een beetje zoeken. We hebben heel wat tijd nodig voor ontbijt en de voorbereidingen. Maar we weten dat dit de komende dagen wel vlotter zal lopen als alles op z'n plaats zit.

Met de auto rijden we exact de route zoals we die ook willen fietsen naar de Stelvio. Bijzonder interessant. We ontdekken waar de steile stukken zijn, en waar we iets of wat kunnen recupereren.

Boven aan de Stelvio vinden we een zeer toeristische bedoening. Veel kraampjes met souvenirs en het ruikt er geweldig naar de kraampjes met braadworst. Beloningen genoeg als we hier met de fiets boven geraken. Dat helpt voor de motivatie 😉.

We vinden een parkeerplaats voor de auto. Die blijft vanmiddag hier boven aan de top van de Stelvio staan. Wij nemen de bus om af te dalen tot aan het dorpje Trafoi. Daar nemen we een stoeltjeslift naar het vertrekpunt van de wandeling op 2100m hoogte. We wandelen dan de weg terug naar de top van de Stelvio. We klimmen tot 2850m hoogte. Een wandeling van 8,5km met 750 hoogtemeters is meer dan voldoende als instapwandeling. Tijdens de wandeling hebben we een prachtig zicht op de Stelvio pas, en op het massief met de Stelvio-gletscher (of wat er nog van overblijft).

Voor mij persoonlijk was het een pittige instapwandeling. Thijs en Lotte hebben absoluut geen problemen. Die jeugdige conditie is echt iets om jaloers op te zijn.

Niet erg, een lekker diner in een restaurant niet ver van ons huisje maakt al weeral heel veel goed.

Nu nog wat administratie (verslagjes schrijven, foto's kopieren) en dan weer vroeg onder de wol.

Vanaf vandaag huren we de e-bike. Het ophalen van de fiets loopt allemaal heel vlotjes. We lunchen nog rustig in ons huisje en na de middag vertrekken we voor een eerste fietstocht hier in Zwitserland.

Wim heeft een rustige tocht van ongeveer 35km uitgezocht. We vertrekken richting Taufers, naar de italiaanse grens dus. Van daar gaat het richting Mals, naar het dal van de Reschensee. In dit dal rijden we nog eventjes zuidwaarts, om dan terug te keren naar Val Mustaïr. Tot nu toe reden we vooral bergaf, dan weet je wat er op de retour te wachten staat. Wanneer we terug aan ons huisje zijn, staan er toch 43km op de teller en 550 hoogtemeters. Ideaal als eerste oefentocht.

Al bij al een mooie tocht door enkele pittoreske romaanse dorpjes. Op de terugweg wel behoorlijk veel grindweg, wat het voor de drie koersfietsen zeker niet gemakkelijker maakte. Gelukkig geen platte banden.

Vanavond vieren we de verjaardag van Wim. De meisjes hebben een (ruime) feestmaaltijd gemaakt: mini-loempia / blinis met gerookte zalm en cottage cheese / mini-pizza met kruidenkaas, prei en spek / gebakjes als dessert

Gisteren fietsen, vandaag weer wandelen. We proberen onze activiteiten een beetje af te wisselen. De weersvoorspellingen zijn best wel ok, dus we stellen onze wandel-gps in op een tochtje van 7km aan de Pass dal Fuorn (Ofenpass voor de liefhebbers van het Duits).

De wandelrugzakken zijn snel ingepakt, waterzakken gevuld, nog even naar het buurtwinkeltje voor wat broodjes en worst, en dan zijn we weg. Met de auto rijden we 20 minuutjes tot aan het vertrekpunt van de wandeling. We zitten dan op 1800m en we stijgen vandaag tot 2300m. De klim vandaag is minder zwaar dan de wandeling van twee dagen geleden. Mij gaat het alleszins een stuk beter af.

Even start de wandeling in het bos, maar al snel bereiken we de bomengrens en wordt het landschap ruiger. We genieten van de typische vergezichten met de ruwe grijze rotsmassieven. Onze picknick houden we boven aan de wandeling. Tijdens het eten krijgt Lotte enkele gemsen in het vizier. Snel halen we de verrekijker boven. Helaas ligt de grote gems levenloos op de grond, en blijft het kleintje als een weesje achter. Dat is de natuur zeker.

Na de middag gaat de wandeling hoofdzakelijk in dalende lijn. Tijdens deze afdaling zien we op een grote rotsflank een kudde edelherten (Red Deer in het Engels, Tschierv in het Reto-Romaans). Het zijn enkel vrouwtjes en kleintjes, geen grote geweien te zien.

Wanneer we stilstaan om naar de edelherten te kijken, komt er een klein vlindertje vriendjes maken met Thijs. Het nestelt zich op Thijs z'n handpalm en komt er niet meer af voor de komende kilometers.

Wanneer we terug beneden komen aan de parking, worden we aangesproken door een boswachter. Hij vertelt ons dat er een baardgier laag over vliegt. Helaas veel te moeilijk om te fotograferen. Maar we zien hem wel enkele keren van dichtbij. Wat een machtig groot dier.

Deze dag voegt weeral een mooie wandel-ervaring toe aan onze herinneringen. Prachtige berglandschappen gezien, en toch wel verschillende wilde dieren kunnen spotten.

Gisteren was een wandeldag. Dus vandaag komen de fietsen weer van stal. Letterlijk, want onze fietsen staan veilig opgeborgen in het stalletje van ons huis.

Vandaag de ultieme test. We gaan de Ofenpass met de fiets rijden. Het is een klim van 18km. Ons huis ligt op 1264m en de top van de Ofenpass ligt op 2149m. We klimmen dus 885m op een afstand van 18km. Dit is nog niet zo zwaar als de Stelvio, maar toch al een goede oefening.

We nemen een extra uitgebreid ontbijt met flink wat spek en eieren. We zullen de calorieën goed kunnen gebruiken. Alle drinkenbussen worden gevuld, zonnecrème gesmeerd, druivensuiker mee... en hier gaan we dan.

Op 1u en 26 minuten rijden we de klim naar boven. Het is de eerste keer dat de kinderen een klim van deze afstand rijden. Dan is dit een bijzonder knap tempo. We stoppen slechts een enkele keer om op elkaar te wachten, maar niet omdat iemand stikkapot zit. Iedereen zoekt natuurlijk z'n eigen tempo.
Thijs is de klimgeit van onze groep. Hij gaat er telkens als een speer vandoor.
Lotte doet het op een rustiger tempo, maar als jongste van zowat alle fietsers hier in de streek doet ze dat prima.
Wim kan op de hartslagmeter z'n inspanning onder controle houden en op die manier prima doseren om de klim tot een goed einde te brengen.
Marijke heeft een geweldige e-bike, maar beperkt de ondersteuning tot het minimum om natuurlijk ook de klim-ervaring als fietser niet te ontlopen. Ook een evidentie dat de rugzak met onze spullen meegaat op de e-bike.

Boven aan de top nemen we eerst de traditionele selfies bij het bord van de Ofenpass, en we zetten ons op een zonnig terrasje voor een welverdiende lunch met prachtig uitzicht op de Stelvio-gletscher.

Na het eten volgt dan natuurlijk de afdaling. We doen het rustig aan. Er zijn natuurlijk enkele haarspeldbochten te nemen. Dat doen we heel rustig en we zorgen dat we goed aan de kant blijven rijden zodat auto's en brommers gemakkelijk kunnen passeren. De afdaling is exact dezelfde weg als de klim, dus diezelfde 18km doen we op 32 minuten terug naar beneden.

Deze test vandaag was meer dan geslaagd. De eerste evaring met het rijden van een echte alpenpas is zeker niet tegengevallen. De volgende rit zal waarschijnlijk de Stelvio worden. Hoewel we goed beseffen dat die nog wel een klasse zwaarder zal zijn, we zijn er klaar voor!

De beklimming van de Ofenpass gisteren ging echt goed, dus we zijn klaar voor het echte werk. Vandaag doen we de Stelvio.

Lotte is als eerste in de keuken en maakt voor iedereen lekkere pannenkoeken met spek en kaas als ontbijt. Behoorlijk stevig maar uiterst noodzakelijk voor de inspanningen van vandaag. Om 9u staan we klaar om te vertrekken. Een absoluut record deze reis.

De eerste kilometers naar Santa Maria zijn een goede opwarming. Daar draaien we de Umbrail-pas op. Vanaf hier begint het echte klimwerk. De Umbrail-pas gaat over 13,5km tot aan de Zwitsers-Italiaanse grens. Het gemiddelde klimpercentage is 8,6%. We zitten dan op een hoogte van 2501m, en wonderwel gaat het met ons alle vier prima. Ieder rijdt z’n eigen tempo. Er passeert heel wat duur en snel verkeer op deze pas. Regelmatig worden we voorbij gezoefd door dure BMWs, Porsches en andere sportauto’s en brommers. Het is soms wel verschieten, maar niet echt gevaarlijk.

Na de Umbrail-pas draaien we links de Stelvio op. We moeten dan nog een goeie 200m klimmen tot aan de top. Een pittig stuk met een behoorlijk stijgingspercentage, maar iedereen geraakt ook hier (beetje op karakter) zonder problemen boven. Thijs beëindigt zijn klim in ware Sagan-stijl met een wheelie naar de top. Apetrots op ons gezinnetje! Wat een ongelofelijk gevoel als je hier aankomt.

Boven aan de Stelvio vind je een heleboel souvenirwinkels waar ze ook Stelvio-wielershirts verkopen. Als beloning trakteren we onszelf op een shirtje. De vriendelijke winkeldame is onder de indruk van ons gezinnetje en geeft ons alle vier nog een prachtige Stelvio-drinkenbus cadeau. Een prachtig gebaar maar wel een uitdaging om alles nog in onze rugzak te krijgen. Na het shoppen doen we ons nog tegoed aan een heerlijke braadworst want het ruikt hier ongelofelijk goed.

Na de lunch trekken we onze fluo-vesten aan en beginnen we aan de afdaling. Door de fluo zijn we echt goed zichtbaar, een beetje extra gevoel van veiligheid. We hadden bij de verkenning gezien dat de afdaling behoorlijk druk verkeer kan geven, maar op het moment dat wij hem rijden valt dat reuze mee. Ook de kinderen rijden de afdaling tot in Prato op een bijzonder gedisciplineerde en veilige manier.

Na deze afdaling rest ons nog een flinke tocht terug naar Mustaïr. We zitten nu in Prato op 900m hoogte en moeten nog 20km rijden en opnieuw 300m klimmen. Lijkt niet zoveel, maar na de inspanning van vandaag toch behoorlijk lastig. In de vallei is het dan ook nog eens een pak warmer. Op het allerlaatste beetje karakter slagen we ook in deze slotklim en bereiken we na 65km moe maar uitermate voldaan terug ons huisje.

Na de climax van gisteren nemen we vandaag een relatieve rustdag. We slapen al wat langer, nemen rustig de tijd om te ontbijten. De rest van de voormiddag blijven we wat rondhangen in ons huisje. De kinderen liggen wat te chillen, Wim rommelt en sorteert wat spullen en Marijke draait een wasmachine met stinkende fietskledij.

We kunnen geen hele dag blijven niksen (volgens de kinderen kan dat wel 🤦‍♀️), dus na de middag doen we toch onze wandelschoenen aan. Aan de overkant van het dal hebben we een ruïne ontdekt. Dat is ons doel van de wandeling. De klim begint in het dorpje. Op een afstand van 1km klimmen we ongeveer 200m omhoog. Een behoorlijk steil wandelpadje dus. Al snel bereiken we de vlag aan de ruïne. Veel is er echter niet te zien. Nog 1 stukje van een muur. Maar we zitten wel op een hoogte waar we een mooi zicht hebben op het dorp Mustaïr. Vanaf hier kunnen we ook heel mooi het klooster zien, en achter het klooster zie je ook ons vakantiehuis (wit huis met lichtgrijs dak, juist achter het rode dakje).

Op de terugweg zijn we precies met twee jonge kinderen op stap. Eerst komen we een stukje los poeder-zand tegen, waar de kinderen zich kostelijk mee vermaken. Daarna komen we nog een speeltuintje tegen, en ook daar zijn ze niet te houden.

Nog een laatste ommetje door het dorp doet ons uiteindelijk op een terrasje belanden voor een grote ijscoupe, en nadien weer rustig terug naar huis. Plannen maken voor morgen.

Vandaag laten we de fietsen toch maar in het stalletje staan en kiezen we voor een wandeling. Het weer doet ons erg twijfelen. De voorspellingen zijn eigenlijk niet zo goed. Ze voorspellen regen en kans op onweer. Maar omdat het vandaag een feestdag is, hebben we weinig alternatieven. Alle musea en winkels zijn immers gesloten.

We rijden eerst met de auto naar het dorpje Lü op een hoogte van 1900m. We hebben een rondwandeling gepland van 13km (maar met een backup plan moest het weer toch niet meezitten).

De eerste 8km gaan we op een redelijk constante klim bergop. We zijn vooral erg verbaasd over de ongereptheid van deze bergen. Je geniet hier van de natuur in z’n puurste vorm. Geen palen, geen elektriciteitsdraden, geen skipistes, enkel rotsen, fauna en flora. Andere wandelaars hebben we niet gezien, maar als je goed zoekt kom je wel nog twee mopperende pubers tegen die vandaag eigenlijk niet zo heel veel goesting hadden in de wandeling (sorry kinderen…)

Er hangen wel wat grijze wolken maar de voorspelde regenbuien en kans op onweer blijven gelukkig uit. Op het hoogste punt van de wandeling zitten we op 2650m. Ondanks de wolken hebben we hier toch nog een ferm zicht richting de Umbrail pas, de Stelvio en z’n gletsjers. Er zijn ook twee bergmeertjes waar de keien over het water moeten stuiteren natuurlijk 😉

De laatste 5km hebben we nodig om terug af te dalen tot aan de auto. De wandelweg is niet echt moeilijk. We houden een vlotte kadans en bereiken na 5,5 uur wandelen, picknicken, foto’s trekken en stenen zoeken terug de auto. Onze effectieve stap-tijd was 3,5 uur. Dat vind ik nog niet zo slecht voor 13km wandelen met een hoogteverschil van 750m.

Voor Thijs komt vandaag hoogtepunt nummer 2 van deze reis. Als hij op school een A-attest haalde mocht hij hier op reis een mountainbike downhill excursie volgen van één dag. En belofte maakt schuld, dus... reserveren we een MTB gids (Nicole) van Ride La Val om Thijs één dag te gidsen in het downhill rijden.

Terwijl Thijs geniet van z'n cadeau, doen wij een uitstapje naar Livigno. Via de tunnel geraak je gemakkelijk van aan de Ofenpass tot in Livigno. De autorit gaat eerst langs de oever van het meer van Livigno. Halverwege kunnen we stoppen voor enkele mooie foto's. Vooral de weerspiegeling van de bergen in het water is echt prachtig. Wanneer we in het centrum een parkeerplaats zoeken is het ons al snel duidelijk hoe groot deze plaats eigenlijk wel is. Noem het gerust een klein stadje. We kuieren eerst rustig tot aan het meer. Het waterniveau staat zeer laag, wat maakt dat je een heel eind kan wandelen over de (uitgedroogde) bodem van het meer (uitleg over de lage waterstand). Het geeft wel een grappig effect op onze gps. Na het water kuieren we verder naar het centrum van het stadje. Het is hier belastingvrij, dus een waar winkelparadijs. De promenade met de winkels is dan ook echt heel druk. Het lijkt wel een soldendag op de Meir. Het is al een eind over middaguur, dus zoeken we een plekje om te eten. Wanneer we een terrasje vinden met kaasfondue moeten we niet echt twijfelen. Thijs is niet zo zot van kaasfondue, dus komt goed uit dat we dit nu met z'n drie kunnen doen. Na het eten doen we nog enkele tax-free inkopen en keren we terug naar Mustaïr, benieuwd hoe de dag van Thijs is geweest.

In ons huisje krijgen we volgend verhaal... (geschreven door Thijs)

Vandaag ben ik samen met Nicole op de bus gestapt richting de Ofenpas. Daar stapten we van de bus en kreeg ik een korte uitleg over hoe ik correct op de fiets moet gaan staan. Hierna zijn we er meteen ingevlogen met het fietsen. We reden een aantal opeenvolgende trails en waren dus al snel aan het dalen, gelukkig hadden we e-bikes waardoor we met gemak terug een stuk de berg op konden rijden over een grindweg. Dan zijn we weer beginnen afdalen naar een klein bergcafeetje. Hier hebben we dan iets gedronken. We zijn dan weer stevig beginnen dalen maar daarvoor moesten we eerst een stukje door een koeien wei, hier was de moeilijkheid om niet door de vlaaien te rijden. Als we deze wei uit waren, kwam er een pittig stuk met veel boomwortels en grote rotsen. Maar dat was geen probleem want boomwortels vindt ge op de Wildert ook genoeg 😊. We vonden dan een bankje met een mooi uitzicht op Fuldera, hier hebben we onze lunch gegeten en even uitgerust voordat we aan de vele opeenvolgende trails richting Mustaïr begonnen. Eenmaal aangekomen in Mustaïr had ik wel wat last van krampen in mijn handen en vingers. We vulden onze drinkenbussen bij en begonnen de klim aan de overkant van het dal. Hier gingen we al snel van de baan af om via een grindweg nog een heel eind naar boven te rijden. Eenmaal boven namen we nog een korte drinkpauze om aan de laatste afdaling te beginnen bij deze pauze dacht ik ineens oei, ik heb nog geen foto's of filmpjes van vandaag. We hebben dus in de laatste afdaling nog enkele filmpjes gemaakt en dit waren ook de leukste en meest technische stukken van de dag. Op het einde van deze voorlaatste trail waren enkele kleine jumps. Na deze voorlaatste trail hebben we nog een laatste trail gereden langs het riviertje terug naar Mustaïr. Toen we aankwamen in Mustaïr heb ik Nicole bedankt voor deze super toffe dag en ben ik thuis toch maar effekes op bed gaan liggen om uit te rusten want het is niet alleen een toffe maar ook wel een intensieve sportdag geweest. Nu geef ik het woord toch maar terug aan mama.

Dit zijn de leuke filmpjes die Nicole van Thijs maakte.

• Video 1 : https://1drv.ms/v/s!AhZLuSpJZ7j0galSsX0-H9WxMbJPLQ
• Video 2 : https://1drv.ms/v/s!AhZLuSpJZ7j0galTlywjUyWi0GjCLw
• Video 3 : https://1drv.ms/v/s!AhZLuSpJZ7j0galUWhV0rBK711Q57Q
• Video 4 : https://1drv.ms/v/s!AhZLuSpJZ7j0galVFi3zbWQBllvaOw

Ook voor vandaag was de weersvoorspelling weer behoorlijk goed. Prima wandelweer, dus trekken we onze wandelkleren aan en maken de stappersrugzakken klaar.

Er staat nog 1 wandeling op ons verlanglijstje die we echt heel graag willen doen. Ook Nicole (MTB-gids van Thijs gisteren) heeft deze wandeling duidelijk aangeprezen. Het wordt een tripje naar Lai da Rims, een prachtig bergmeer in het waterbekken van de Adige. Eigenlijk ligt het aan de flank ten noordwesten van de Umbrail-top (je weet wel... de Umbrail-pas hebben we met de fiets gedaan onderweg naar de Stelvio).

Om aan de wandeling te starten nemen we de auto tot aan een busparking. Daar stappen we over op een lijnbus die ons een drietal kilometer hoger op brengt. Bijzonder indrukwekkend hoe de chauffeur met een uit-de-kluiten-gewassen lijnbus over een smalle grindweg de berg op geraakt. Vanaf de halte van de bus gaat de wandeling verder naar het meertje. We starten op 1800m hoogte en zullen klimmen tot aan het meer op 2400m hoogte. Om precies te zijn telt de wandeling 637 hoogtemeters. Maar om die hoogtemeters te doen, zullen we slechts 4,5km wandelen naar het meertje. Het gemiddelde stijgingspercentage zou dan iets van een 14% zijn, en ik kan u wel verzekeren... het was bij momenten verdorie echt heel steil.

Voor Lotte was dit allemaal geen probleem. Die stapt in een record tempo naar boven. Van alle wandelaars die op de bus zaten, komt Lotte vrolijk als eerste boven aan het meertje. Voor Lotte echt aan het meertje komt, passeert ze een soort van grasvlakte. Daar zit het vol met marmotten. En die lijken helemaal geen schrik te hebben van mensen, ze gaan redelijk ongestoord hun gangetje. Lotte heeft er een leuk filmpje van gemaakt.

Het meertje zelf is prachtig gelegen in een bergkom. Het weer is goed maar ook wel bewolkt. Wanneer de zon door de wolken komt, kleurt het meer azuurblauw. En dat is echt wel heel mooi.

Hoewel er een behoorlijke koude wind is - vandaar de regenjassen - nemen we toch ruim de tijd om er te genieten van het uitzicht en om te lunchen. Na de lunch krijgen we nog bezoek van twee paarden. Die komen in de eerste plaats rustig grazen en van het water drinken. Maar ze lijken ook wel te weten dat toeristen vaak iets lekkers in hun rugzak hebben zitten. Ze komen echt wel heel dicht bij om alle toeristen te inspecteren. We maken nog snel een familiefoto, maar steeds met een waakzaam oog op de paarden gericht. We vertrouwen ze toch niet helemaal.

Over dieren gesproken, ook vandaag zien we behoorlijk wat dieren. Marmotten en paarden had ik al vernoemd. Maar tijdens de klim krijgen we ook weer de kans om twee baardgieren (= lammergieren) bezig te zien. We proberen van alle dieren foto's te nemen, maar dat is niet altijd even gemakkelijk. Zeker de gieren zitten vrij ver weg of vliegen behoorlijk hoog.

De afdaling verloopt vlot en zonder noemenswaardige gebeurtenissen. Hier gaat Thijs dan weer in vliegende vaart naar beneden en komt geruime tijd voor ons aan de bushalte. We wachten samen met de andere wandelaars tot de bus ons komt ophalen.

We hadden het gisteren al op de weersvoorspelling gezien. Vandaag geen goed weer. De regent tikt al zachtjes op het dak als we wakker worden. Als we naar buiten kijken zien we welgeteld 2 bomen boven ons huisje, al de rest zijn wolken. Het zal de hele dag druilerig blijven. Ideaal weer voor een dagje cultuur.

Eerst bezoeken we het klooster in Müstair. Het Benediktinerinnenkloster St. Johann staat op de Unesco werelderfgoedlijst, en dat is niet voor niks. Karel de Grote zou de abdij gesticht hebben. Het oudste gedeelte is gebouwd in 780. In de kerk zijn er goed bewaarde fresco's uit de Karolingische tijd (800). Het zijn dus historisch belangrijke schilderwerken, vandaar Unesco. We volgen twee aparte gidsbeurten. De eerste gids vertelt ons (in het Duits) alles over de kerk van het klooster en het museum. We leren er alles over die bewuste oude fresco's alsook over het leven in het klooster (vooral van vroeger). Er is een kamertje (= cel) ingericht zoals de zusters tot in 1981 sliepen. Geen 5-sterren luxe, zoveel is duidelijk. De huidige verblijven van de zusters mogen we uiteraard niet bezoeken.

Na de kerk volgen we nog een tweede gids die ons alles verteld over de Heiligkreuzkapelle. Deze kapel hoort bij het klooster, maar werd pas later gebouwd. Het speciale aan deze kapel is dat er het oudste houten dragende gebinte van Europa te vinden is. De gids vertelt ons vanalles over het hout en ook over de fresco's die er zouden geweest zijn. Maar we kunnen het allemaal niet zo goed volgen. Haar uitleg is moeilijker te begrijpen (ook in het duits) dan de eerste gids. Het is een mooie kapel, en door de restauratie die ze gedaan hebben krijg je er een goed beeld van hoe de kapel er in 1600 zou hebben uitgezien. Toch duurt de gidsbeurt hier wel erg lang.

Het is ondertussen rond 16.30u als we de kapel verlaten. Er staat op onze planning nog een ander museum. In Santa Maria, het dorpje naast Müstair, is een (klein) oorlogsmuseum. Bij de planning gisterenavond gaf vooral Thijs aan dat hij daar wel graag naartoe wilde gaan. Dus... stappen we de auto in, rijden 10 minuutjes en vinden het "Museum Stelvio Umbrail 14/18". De eigenaar of vrijwilliger (denken we) staat buiten te wachten tot de eerste bezoekers toekomen, en dat zijn wij. Het museum bestaat uit slechts drie kamers. De eerste kamer geeft een grote 3D kaart (maquette) van de streek. Hij legt ons in duidelijk (goed verstaanbaar) Duits uit waar de front-lijnen en de verdedigingslinies van de Oostenrijkers, Italianen en Zwitsers juist lagen. De flanken van de Umbrail en Stelvio - waar we al gewandeld en gefietst hebben - speelden de hoofdrol in zijn verhaal. In een tweede kleine kamer heeft hij het logement van een officier helemaal nagebouwd aan de hand van tekeningen van soldaten die ze hebben teruggevonden. Heel mooi gedaan, met veel oog voor detail. In de derde kamer kijken we nog naar een video met authentieke beelden uit de eerste wereldoorlog, gefilmd hier ter plaatse bij de Italiaanse soldaten.

Heel indrukwekkend allemaal, maar na drie gidsbeurten in het Duits rijden we met een ietwat vermoeide geest terug naar ons huisje.

Damn! We worden wakker vandaag met weer regengekletter op het dak. Snel kijken we naar de wetterradar, bergfex en alle andere weersvoorspellingen en ze zeggen allemaal hetzelfde. Zeer veel regen vanaf 11u. Daar gaan onze plannen om vandaag te gaan fietsen.

Dan maar een backup plan.

Mijn gehuurde fiets moet vandaag terug worden ingeleverd. Dat doe ik dus maar beter recht na het ontbijt, zo hebben we geen stress om die vandaag nog op tijd afgeleverd te krijgen. Halverwege voormiddag vertrekken we met de auto richting Reschensee. We bezoeken heel kort de verzonken kerktoren. Ooit... lang geleden (2013) zijn we hier met de kinderen al eens gestopt, maar daar herinneren ze zich helemaal niks meer van. Terwijl we rond de kerktoren wandelen en enkele foto's nemen begint het wat te regen.

Ons eigenlijke doel van vandaag is niet de Reschensee, maar wel een klein italiaans dorpje Laas. Dit dorpje is gekend voor Laaser marmer. Hier wordt al eeuwenlang het zuiverste marmer van Europa gewonnen. De site waar ze deze marmer uit de berg halen en naar beneden transporteren kan je bezoeken. Dat gaan we dan ook doen vandaag. Om 14u worden we verwacht aan het station van Laas. Daar kijken we samen met 20-tal andere mensen eerst een video. Roland, de gids, geeft uitleg over hoe de marmer geologisch is ontstaan, hoe het wordt gewonnen, hoe het wordt getransporteerd en waar het allemaal wordt gebruikt. Laaser marmer wordt op zeer veel plaatsen gebruikt, vooral ook door kunstenaars omdat het een zeer zuiver marmer is, mooi egaal wit. Ook de typische witte kruisjes op de kerkhoven met duizenden gesneuvelde soldaten zijn gemaakt van Laaser marmer.

Na de video worden we met drie kleine busjes naar boven gebracht. Het laatste gedeelte tot aan de marmer-groeve leggen we te voet af. Eerst een klim door het bos, daarna door een mijn-tunnel via een trap met 365 treden (zucht). Aan de ingang van de groeve legt de gids in alle detail uit hoe de marmer hier wordt uitgesneden uit de berg. Letterlijk uitgesneden met een gigantische kettingzaag. Wanneer de gids gedaan heeft met z'n uitleg nodigt hij ons uit om nog even rustig rond te kijken, en "we mochten gerust een steentje oprapen en meenemen". Dat laten we ons geen twee keer zeggen 🤨. Met best wel wat marmer-steentjes in onze rugzak volgen we de gids terug naar de auto.

Tijdens de afdaling stoppen we nog een keer om de machinekamer van het oude transportsysteem te bekijken. Ze hebben hier een soort van kabelbaan gebouwd waarmee de marmer-blokken naar beneden werden getransporteerd. Indrukwekkend als je weet dat ze hier blokken tot 30 ton naar beneden zeulen.

De gids neemt ruim de tijd, beneden kuieren we nog door de opslagplaats van de marmer-blokken en geeft de gids nog een uitleg bij het werkhuis waar vandaag de marmer wordt verwerkt tot tegels, werkbladen en andere bestellingen. Wanneer hij de rondleiding afrondt is het al ruim 18.30u, we zijn dus al 4,5 uur met Roland op stap.

Hij nodigt ons nog uit om bij een kameraad in een soort van souvenir-winkeltje een Marillen-bier te komen proeven. We nemen deze uitnodiging met veel plezier aan. Uiteraard steunen we graag de lokale economie in dit winkeltje. Het gaat dan al tegen 19.30u tegen dat we terug in onze auto stappen en richting Müstair rijden.
Ondanks de regen hebben we er toch weer een leuke, leerrijke dag op zitten. En niet te vergeten... we zijn weer wat stenen rijker.

Vandaag doet het weer wat het belooft. Een bewolkte dag, maar de temperaturen zijn best ok. Ergens tussen de 15 en 20 graden. Meer dan genoeg om een inspanning te doen.

In de voormiddag bezoeken we nog snel een weverij waar ze textiel weven met weefmachines van al meer dan 100 jaar oud. In de handweverij kan je normaal gezien weefsters aan het werk zien. Helaas zijn ze niet bezig als wij ze komen bezoeken. Maar er speelt wel een film waarin duidelijk wordt getoond hoe het weven in z'n werk gaat. We zijn onder de indruk van de complexiteit van de weefmachines, en vragen ons af hoe lang een weefster moet studeren om hiermee te kunnen werken. In het winkeltje van de weverij kan je de afgewerkte producten kopen: handdoeken, lakens, dekens, sjaals, handtassen, pennenzakken. De prijs van deze artikelen is echter gigantisch, en dus laten we deze lokale economie toch aan ons voorbij gaan. Voor een simpel pennenzakje betaal je al snel 80 CHF, een sjaal begint vanaf 350 CHF.

Na de middag splitsen we op. De fietsers zijn wat op hun honger blijven zitten de voorbij dagen dankzij de regen. Dus Wim, Thijs en Lotte gaan vanmiddag nog een toer fietsen. Mijn fiets hebben we gisteren teruggebracht naar de verhuurder, ik kies vanmiddag voor een stevige wandeling in Taufers (net over de italiaanse grens).

Bij de fietsers gaat het allemaal wat moeizamer vandaag (dat hebben ze me verteld). De drive en de adrenaline van de Stelvio lijken een beetje weggeëbd. Ze starten aan ons huisje en nemen een alternatieve route naar de Ofenpass. Die alternatieve route blijkt toch de nodige hoogtemeters te kennen, ze worden al van in het begin getest op een behoorlijke klim. Nadien zetten ze verder richting Ofenpass. Thijs doet z'n uiterste best om de klimtijd zo kort mogelijk te houden, zo kan hij later op Strava kijken hoe hij scoort op het bewuste strava segment. Het segment start in Tschierv en gaat naar de top van de Ofenpass. Dat is een afstand van 5,21km en 442m klimmen. Thijs fietst dit stuk op 31:36 oftewel aan 9,9km/u. Knap gedaan, Thijs! Weet dat Simon Geschke en Greg Van Avermaet op strave 20 minuten noteren voor dit segment.

Mijn wandeling start in Taufers en gaat langs twee mooie ruines van Burg Reichenberg en Rotund. Het is een behoorlijk pittige klim naar deze ruines, maar wel de moeite waard. Aan de tweede ruine staat er ook een kudde geiten of gemsen (geen idee). Het zijn rustige dieren en ik kan ze redelijk goed benaderen. Het levert enkele mooie foto's op. Na de ruines stijg ik nog een beetje verder omhoog, om langs een bosflank de afdaling richting Taufers in te zetten. Terug aan de auto staat mijn teller op 9km en 700 hoogtemeters.

Op onze laatste vakantie dag krijgen we met het weer werkelijk een godsgeschenk. Staalblauwe hemel en rond de 20 graden.

Er staat nog 1 wandeling op ons lijstje die we per se nog willen doen. We rijden opnieuw met de auto de Ofenpass over en net voorbij de top parkeren we. Van daar gaat de wandeling richting zuid-westen. Wim had info gevonden dat er hier in een heel ver verleden een ijzer-mijn is geweest. We vinden gemakkelijk de restanten van deze mijn. Enkele ingangen zijn afgesloten met deurtjes, maar 1 ingangetje is wel vrij. Boven vinden we enkele heuvels met steentjes die duidelijk daar gestort zijn als afval van de mijn. Uiteraard een ideale biotoop voor Wim 😉.

Na de lunch gaat de wandeling verder. Het grootste klimwerk hebben we gehad, maar om de een of andere reden missen we het wandelpadje zoals de gps aangeeft. Dus bunkeren we door de lage begroeiing richting de wandelweg. Onderweg komen we - zeer onverwacht - nog een ingang van de mijn (of grot) tegen. De ingang is bijzonder smal, maar Thijs kan zich niet houden. Hij kruipt door het gat en ontdekt een ruime ondergrondse kamer. Na de verkenning en garanties van Thijs dat het veilig is, kruipt ook Lotte door het gaatje naar de ondergrondse ruimte. De kodak van Wim gaat mee onder de grond en de kinderen houden er een korte foto-shoot. Beetje spannend en plezierig tegelijk. Na enkele leuke momenten in het grotje, kreffelen de kinderen er weer uit en gaat de wandeling verder.

We wandelen nog verder richting zuid-westen en zijn verbaasd over de italiaanse rotsmassieven die voor ons opduiken. Toppen van boven de 3000 meter en in ware Dolomieten stijl (ruw, spits en ruig).

De terugweg wandelen we eerst richting de top van de Ofenpass waar we ineens uit het niets in een indrukwekkende rotskloof terecht komen met fantastisch mooie rotsformaties. Nog een leuke verrassing op het einde van de wandeling.

Uiteindelijk wandelen we vandaag 12,5km met 535 hoogtemeters. Maar we deden er wel meer dan 6,5 uur over met alle belevenissen onderweg. Qua lengte en hoogtemeters zeker niet de grootste inspanning die we ooit in de bergen gewandeld hebben, maar deze wandeling staat wel bij de toppers wat betreft uitzicht en beleving. De zichten vandaag waren ooh... zo... mooi... en de kinderen hebben zich wel geamuseerd in dat grotje.

We hadden een geweldige dag vandaag !!!

En ik wil zelfs meer zeggen... het was een fantastische reis. We hadden mega-veel geluk met het weer. Twee top-activiteiten met de fiets: de beklimming van de Stelvio en het mountainbiken van Thijs. En een stevig aantal prachtige wandelingen. Weer een reis met mooie herinneringen.

Als eerste reisdag rijden we vandaag vanuit Essen naar Kopenhagen. Dit loopt in verschillende etappes.

Eerst de autorit van Essen naar Puttgarden in het noorden van Duitsland. We vertrekken rond 3u30 en rijden vlotjes Nederland en Duitsland door. Geen enkele file, enkel wat slecht weer in Nederland. Mooi op tijd komen we aan bij de ferry in Puttgarden.

De overzetboot als tweede etappe, is zoals verwacht een beetje wiebelig. Het waait best wel hard, de zee heeft witte schuimkoppen. Dan weet je genoeg. Je ziet mensen zwalpen van de ene steunpaal naar de andere. Lotte en ik zoeken ons een stevig plaatsje op het buitendek, in de frisse lucht is dit best goed te doen. De overtocht duurt maar 45 minuten, en we komen er alle 4 gezond en wel weer uit.

Voor deel drie van de dag rijden we een omweg naar het eiland Møn. Hier bezoeken we Møns Klint. Krijtrotsen waar we een wandelingetje van een kleine 5km maken. Langs de bovenkant van de klif heen, via trappen dalen we af en langs het keienstrand onderaan de rotsen gaan we terug. Een mooi plekje aan de Deense kust. Uiteraard worden vandaag al de eerste keer de zakken vol geladen met stenen.

Laatste deel van de dag is dan nog een autorit van 2 uur naar ons verblijf in Kopenhagen. We arriveren vlotjes bij ons appartementje en genieten nog van een gezellig diner in een restaurantje om de hoek.

Al bij al een vlotte dag, alles loopt zoals gepland. De wind en het beetje regen nemen we er wel bij vandaag. Hopelijk wordt het nog wat beter weer de komende dagen.